ชุมชนร่วมรัฐในการอนุรักษ์และพัฒนา
แหล่งโบราณคดีหนองราชวัตร
จังหวัดสุพรรณบุรี
แหล่งโบราณคดีหนองราชวัตร อยู่ในพื้นที่หมู่ 5
ตำบลหนองราชวัตร อำเภอหนองหญ้าไซ
จังหวัดสุพรรณบุรี ถูกค้นพบโดย
นายวิมล อุบล เจ้าของที่ดิน
จากการขุดปรับหน้าดินเพื่อทำการเกษตรกรรม
เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2546
และได้แจ้งให้องค์การบริหารส่วนตำบลหนองราชวัตรทราบ
จากนั้นองค์การบริหารส่วนตำบลหนองราชวัตรได้แจ้งให้สำนักงานศิลปากรที่
2 สุพรรณบุรีทราบ
เพื่อตรวจสอบและดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้อง
จากการดำเนินการตรวจสอบแหล่งโบราณคดีดังกล่าวในเบื้องต้น
โดยนายเขมชาติ เทพไชย ผู้อำนวยสำนักงานศิลปากรที่
2 สุพรรณบุรี (ขณะนั้น) และนางสาวสุภมาศ ดวงสกุล
นักโบราณคดี ได้พบหลักฐานทางโบราณคดีจำนวนมาก
ได้แก่ ชิ้นส่วนโครงกระดูกมนุษย์โบราณ
ชิ้นส่วนกระดูกสัตว์ขวานหินขัด
ชิ้นส่วนภาชนะดินเผารูปทรงต่าง ๆ
โดยเฉพาะอย่างยิ่งได้พบชิ้นส่วนขาภาชนะดินเผาที่มีรูปแบบเฉพาะที่เรียกว่า
หม้อสามขา
อย่างที่เคยพบในแหล่งโบราณคดีบ้านเก่า
จังหวัดกาญจนบุรี
และแหล่งโบราณคดีแจงงาม
อำเภอหนองหญ้าไซ จังหวัดสุพรรณบุรี
ผลจากการขุดค้นแสดงให้เห็นว่ามีกลุ่มคนเข้ามาอยู่อาศัยใช้ประโยชน์ที่เนินดินนี้
2 สมัยใหญ่ๆ
ที่มีความแตกต่างกันในเรื่องทิศทางฝังศพ
เมื่อพิจารณาโบราณวัตถุต่างๆ
ที่พบในชั้นดินของแต่ละสมัย
ทำให้สามารถกำหนดอายุสมัยแหล่งโบราณคดีแห่งนี้ในเบื้องต้นได้ดังนี้
สมัยแรก
พบโบราณวัตถุที่ฝังร่วมกับศพและในพื้นที่อยู่อาศัยหลายชนิด
เช่น ขวานหินกะเทาะ ขวานหินขัด กำไลหิน
และภาชนะดินเผา
โดยเฉพาะการพบขาหม้อสามขาทำให้สามารถกำหนดอายุโดยเทียบเคียงได้กับที่แหล่งโบราณคดีบ้านเก่า
จ.กาญจนบุรี ที่เคยมีการกำหนดอายุไว้แล้วว่าอยู่ใน
สมัยหินใหม่ อายุราว 4,000 - 3,500 ปีมาแล้ว
โดยชุมชนที่เข้ามาอยู่อาศัยที่นี่นั้นเริ่มทำการเพาะปลูกมาตั้งแต่แรกเนื่องจากได้พบแกลบข้าวปะปนในเศษภาชนะดินเผาของสมัยนี้ด้วย
สมัยที่สอง
โบราณวัตถุจำพวกข้าวของเครื่องใช้ส่วนใหญ่ยังคงคล้ายคลึงกับสมัยแรก
แต่มีข้อสังเกตคือ
สมัยที่สองจะนิยมใช้ขวานหินขัดมากกว่าหินกะเทาะ
และเริ่มพบขวานหินขัดแบบมีบ่าด้วย
รูปแบบหม้อสามขาก็หลากหลายมากขึ้น
อีกทั้งยังไม่พบโลหะในที่นี้เลย
จึงกำหนดอายุสมัยที่สองนี้อยู่ในสมัยหินใหม่ตอนปลาย
ราว 3,500-2,500 ปีมาแล้ว
รูปแบบหม้อสามขาในสมัยแรกของที่นี่นั้นมีลักษณะพิเศษแตกต่างไปจากที่บ้านเก่า
และแหล่งอื่นๆ ในไทย
โดยมีขาอ้วนป้อมคล้ายคลึงกับที่พบในวัฒนธรรมลุงชานของจีนที่เป็นต้นแบบภาชนะประเภทนี้มากกว่า
อีกทั้งในสมัยที่สองยังได้พบว่ามีการพัฒนารูปแบบภาชนะหม้อสามขาให้หลากหลายมากขึ้น
โดยที่หม้อรูปแบบเดียวกับที่บ้านเก่าซึ่งเป็นพิมพ์นิยมในไทยนั้นก็ได้พบในสมัยที่สองนี้ด้วย
จึงนำไปสู่ข้อสันนิษฐานว่า
แหล่งโบราณคดีหนองราชวัตรอาจจะเป็นชุมชนเกษตรกรรมยุคหินใหม่ระยะแรกๆ
ในลุ่มน้ำท่าจีน-แม่กลอง
ที่มีกลุ่มชนภายนอกจากทางตอนใต้ของจีนเคลื่อนย้ายลงมาผสมผสานแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมโดยมี
หม้อสามขา เป็นภาชนะแบบพิเศษของคนกลุ่มนี้
จนผสมกลมกลืนกับคนในท้องถิ่นเดิมพัฒนารูปแบบภาชนะให้ส่วนขาเรียวแหลมเหมาะแก่การใช้งานมากขึ้น
เราจึงได้พบรูปแบบหม้อสามขาแบบหลังนี้แพร่หลายทั่วไปในแหล่งโบราณคดีในที่ราบลุ่มแม่น้ำแควน้อย-แควใหญ่
และอีกหลายแหล่งในคาบสมุทรภาคใต้
แหล่งโบราณคดีแห่งนี้จัดเป็นแหล่งโบราณคดียุคหินใหม่
ที่ เก่าแก่ที่สุดในจังหวัดสุพรรณบุรี
(ข้อมูลจากสำนักศิลปากรที่2 จังหวัดสุพรรณบุรี)
อ่านรายละเอียดเพิ่มเติม
และ
Link ที่น่าสน



ด้วยความสำคัญของแหล่งโบราณคดีดังกล่าว
สำนักงานศิลปากรที่ 2 สุพรรณบุรี
จึงได้จัดทำโครงการขุดศึกษาทางโบราณคดีที่แหล่งโบราณคดีหนองราชวัตร
เสนอกรมศิลปากร
และได้รับอนุมัติเงินกองทุนโบราณคดีเพื่อมาดำเนินงานในช่วงระหว่างเดือนกันยายน
2546-มกราคม 2547
|